-
1 iūstus
iūstus adj. with comp. and sup. [2 ius], just, upright, righteous: iudex: in socios: qui omnium iustissimus fuisse traditur.—In accordance with law, right, equitable, just: lex: supplicia: bella, O.: iustissimos triumphos videre.—Lawful, rightful, true, proper: uxor: hymenaei, V.: iustā matre familiae ortus (opp. paelice), L.: iustissima (causa transeundi), Cs.: iustissimum imperium, Cs. — Plur n. as subst, rights, privileges: noscere Tua iusta, T.: servis iusta praebere.—Due ceremonies, formalities: omnia iusta in deditionem perfecta, L.: iustis omnibus hospitalibus fungi, L.—Funeral rites, obsequies: illi iusta magnifice facere, S.: iustis funebribus confectis, Cs.: omnia paterno funeri iusta solvere.—Proper, perfect, complete, reasonable, suitable, sufficient, right: excusatio: proelium, fair, L.: iter, a regular day's march, Cs.: duo iusti exercitūs, complete, L.: eloquentia, true: poëma, H.: querellae Haud iustae, unfounded, V.—Moderate, mild, gentle, easy: ut iustioribus utamur iis, qui, etc.: Apud me servitus, T.—As subst n., that which is right, the just, justice: sententia iusti ac veri legendi: plus iusto, more than is right, too much, H.: (tellus) iusto Laetior, too exultant, V.: gravius iusto dolere, O.: iustorum iniustorumque distinctio. -
2 justum
justus, a, um, adj. [2. jus], just, upright, righteous.I.Lit.:II.justus et bonus vir,
Cic. Off. 2, 12, 42:digna esse justo homine, eoque quem virum bonum dicimus,
id. ib. 1, 10, 31:in amicitia parum justus,
id. Lael. 20, 75:vir,
Vulg. Gen. 6, 9:Dominus,
id. Exod. 9, 27:in socios,
Cic. Planc. 26, 63:qui omnium justissimus fuisse traditur,
id. Sest. 67, 141.—Of things, in accordance with law or right, equitable, just:bella,
Cic. Deiot. 5, 13:causa,
id. Phil. 2, 22, 53:supplicia,
id. Cat. 1, 8, 20:querela,
Ov. P. 4, 3, 22:bella,
id. M. 8, 58:triumphus,
Hor. C. 1, 12, 54; Suet. Calig. 48; Liv. 33, 22:justissimos triumphos videre,
Cic. Pis. 19, 44.—Transf.A.Lawful, rightful, true:2.uxor,
Cic. Tusc. 1, 35, 85:hymenaei,
Verg. G. 3, 60:matrimonium,
Gai. Inst. 4, 16:nuptiae,
id. ib. 1, 90 sq.:liberi,
legitimate, id. ib. 3, 72:filius,
id. ib. 1, 77:justā matrefamilias ortus, opp. pellice,
Liv. 39, 53:justissima causa faciendi aliquid,
Caes. B. G. 4, 16:imperium,
id. ib. 1, 45.—Esp.:B.dies justi,
a delay of thirty days allowed by law in paying debts, Gell. 20, 1, 43.—Due; esp. in the plur. neutr. subst.: ju-sta, rights, privileges:2.servis justa praebere,
Cic. Off. 1, 13, 41; Col. 4, 3, 5:justa reddere,
Col. 1, 8, 11; 11, 1, 26.—In partic.: justa, ōrum, n., due ceremonies or formalities:C.omnia justa perficere,
Liv. 9, 8; so,justis omnibus hospitalibus fungi,
id. 9, 6.—Esp. of funeral rites, obsequies (cf. exsequiae):justa facere uxori,
Plaut. Cist. 1, 3, 28:more regio justa magnifice facere,
Sall. J. 11, 2:justis funebribus confectis,
Caes. B. G. 6, 18:paterno funeri justa solvere,
Cic. Rosc. Am. 8:peragere,
Plin. 2, 109, 112, § 248:praestare,
Curt. 10, 8:persolvere,
id. 6, 6:ferre avis positis,
Ov. F. 5, 480:dare manibus alicujus,
Flor. 4, 2.—Proper, perfect, complete, reasonable, suitable, sufficient, right:D.vidulus,
i. e. full, with all its contents, Plaut. Rud. 5, 3, 23:timor,
Hirt. B. G. 8, 48:proelium,
Liv. 39, 2:victoria,
Cic. Fam. 2, 10, 3:iter conficere,
a regular day's march, Caes. B. C. 1, 23:exercitus,
complete, in full number, Liv. 9, 43:muri altitudo,
Caes. B. G. 7, 23:volumina,
Vell. 2, 119:aetas,
Dig. 12, 4, 8:eloquentia,
Cic. Brut. 90: loca, i. q. aequa, even, level (opp. iniquus, uneven), Tac. A. 2, 5.—Moderate, mild, gentle, easy:1.ut justioribus utamur iis, qui, etc.,
Cic. Fin. 1, 1, 2:justa et clemens servitus,
Ter. And. 1, 1, 9.—Hence,Subst.: justum, i, n., that which is right or just, justice:2.justum ac jus colere,
Cic. Leg. 2, 5:plus justo,
more than is right, too much, Hor. C. 3, 7, 24; so,ulterius justo,
Ov. M. 6, 470:gravius justo dolere,
id. ib. 3, 333:justo longius,
too long, Quint. 9, 4, 125:praeter justum,
Lucr. 4, 1241.— Plur.:ergo est lex justorum injustorumque distinctio,
Cic. Leg. 2, 5, 13.—Adv.: justē, rightly, justly, equitably, duly:juste et legitime imperare,
Cic. Off. 1, 4:aestimare aliquid,
Curt. 10, 5:timere,
Ov. H. 17, 168.— Comp.:justius,
Phaedr. 4, 25, 8:reprehendi,
Hor. S. 2, 4, 86.— Sup.:justissime,
Quint. 10, 1, 82. -
3 justus
justus, a, um, adj. [2. jus], just, upright, righteous.I.Lit.:II.justus et bonus vir,
Cic. Off. 2, 12, 42:digna esse justo homine, eoque quem virum bonum dicimus,
id. ib. 1, 10, 31:in amicitia parum justus,
id. Lael. 20, 75:vir,
Vulg. Gen. 6, 9:Dominus,
id. Exod. 9, 27:in socios,
Cic. Planc. 26, 63:qui omnium justissimus fuisse traditur,
id. Sest. 67, 141.—Of things, in accordance with law or right, equitable, just:bella,
Cic. Deiot. 5, 13:causa,
id. Phil. 2, 22, 53:supplicia,
id. Cat. 1, 8, 20:querela,
Ov. P. 4, 3, 22:bella,
id. M. 8, 58:triumphus,
Hor. C. 1, 12, 54; Suet. Calig. 48; Liv. 33, 22:justissimos triumphos videre,
Cic. Pis. 19, 44.—Transf.A.Lawful, rightful, true:2.uxor,
Cic. Tusc. 1, 35, 85:hymenaei,
Verg. G. 3, 60:matrimonium,
Gai. Inst. 4, 16:nuptiae,
id. ib. 1, 90 sq.:liberi,
legitimate, id. ib. 3, 72:filius,
id. ib. 1, 77:justā matrefamilias ortus, opp. pellice,
Liv. 39, 53:justissima causa faciendi aliquid,
Caes. B. G. 4, 16:imperium,
id. ib. 1, 45.—Esp.:B.dies justi,
a delay of thirty days allowed by law in paying debts, Gell. 20, 1, 43.—Due; esp. in the plur. neutr. subst.: ju-sta, rights, privileges:2.servis justa praebere,
Cic. Off. 1, 13, 41; Col. 4, 3, 5:justa reddere,
Col. 1, 8, 11; 11, 1, 26.—In partic.: justa, ōrum, n., due ceremonies or formalities:C.omnia justa perficere,
Liv. 9, 8; so,justis omnibus hospitalibus fungi,
id. 9, 6.—Esp. of funeral rites, obsequies (cf. exsequiae):justa facere uxori,
Plaut. Cist. 1, 3, 28:more regio justa magnifice facere,
Sall. J. 11, 2:justis funebribus confectis,
Caes. B. G. 6, 18:paterno funeri justa solvere,
Cic. Rosc. Am. 8:peragere,
Plin. 2, 109, 112, § 248:praestare,
Curt. 10, 8:persolvere,
id. 6, 6:ferre avis positis,
Ov. F. 5, 480:dare manibus alicujus,
Flor. 4, 2.—Proper, perfect, complete, reasonable, suitable, sufficient, right:D.vidulus,
i. e. full, with all its contents, Plaut. Rud. 5, 3, 23:timor,
Hirt. B. G. 8, 48:proelium,
Liv. 39, 2:victoria,
Cic. Fam. 2, 10, 3:iter conficere,
a regular day's march, Caes. B. C. 1, 23:exercitus,
complete, in full number, Liv. 9, 43:muri altitudo,
Caes. B. G. 7, 23:volumina,
Vell. 2, 119:aetas,
Dig. 12, 4, 8:eloquentia,
Cic. Brut. 90: loca, i. q. aequa, even, level (opp. iniquus, uneven), Tac. A. 2, 5.—Moderate, mild, gentle, easy:1.ut justioribus utamur iis, qui, etc.,
Cic. Fin. 1, 1, 2:justa et clemens servitus,
Ter. And. 1, 1, 9.—Hence,Subst.: justum, i, n., that which is right or just, justice:2.justum ac jus colere,
Cic. Leg. 2, 5:plus justo,
more than is right, too much, Hor. C. 3, 7, 24; so,ulterius justo,
Ov. M. 6, 470:gravius justo dolere,
id. ib. 3, 333:justo longius,
too long, Quint. 9, 4, 125:praeter justum,
Lucr. 4, 1241.— Plur.:ergo est lex justorum injustorumque distinctio,
Cic. Leg. 2, 5, 13.—Adv.: justē, rightly, justly, equitably, duly:juste et legitime imperare,
Cic. Off. 1, 4:aestimare aliquid,
Curt. 10, 5:timere,
Ov. H. 17, 168.— Comp.:justius,
Phaedr. 4, 25, 8:reprehendi,
Hor. S. 2, 4, 86.— Sup.:justissime,
Quint. 10, 1, 82.
См. также в других словарях:
march — march1 [märch] vi. [Fr marcher < OFr, prob. < Frank * markon < * marka,MARK: orig. sense prob. “to pace off the boundary”] 1. to walk with regular, steady steps of equal length, usually in a group or military formation 2. to walk in a… … English World dictionary
March — This article is about the month. For other uses, see March (disambiguation). January February March April May June July August September October November December … Wikipedia
march — [[t]mɑ͟ː(r)tʃ[/t]] ♦♦♦ marches, marching, marched 1) V ERG When soldiers march somewhere, or when a commanding officer marches them somewhere, they walk there with very regular steps, as a group. [V prep/adv] A Scottish battalion was marching… … English dictionary
march — {{Roman}}I.{{/Roman}} noun 1 movement/journey ADJECTIVE ▪ long ▪ steady ▪ slow ▪ forced ▪ approach … Collocations dictionary
march — 1 verb 1 (I) to walk quickly and with firm, regular steps like a soldier: Wellington s army marched until nightfall. (+ across/along/through): They had to march across the desert. | march 20km/40 miles etc: We marched km across the foothills. 2… … Longman dictionary of contemporary English
march — march1 [ma:tʃ US ma:rtʃ] v [Date: 1300 1400; : Old French; Origin: marchier to step heavily ] 1.) if soldiers or other people march somewhere, they walk there quickly with firm regular steps march across/along/past etc ▪ On 29 August the royal… … Dictionary of contemporary English
March Joint Air Reserve Base — Part of Air Force Reserve Command (AFRC) Located near: Riverside, Cal … Wikipedia
March 2011 in sports — << March 2011 >> S M T W T F … Wikipedia
March 20 — << March 2011 >> Su Mo Tu We Th Fr Sa 1 2 3 … Wikipedia
March 1966 Mizo National Front uprising — Part of Insurgency in Northeast India Map of Mizoram state (formerly Mizo district) … Wikipedia
March 9 — << March 2011 >> Su Mo Tu We Th Fr Sa 1 2 3 … Wikipedia